75. rocznica zagłady falenickiego getta

PROGRAM OBCHODÓW 75. ROCZNICY ZAGŁADY ŻYDÓW OTWOCKICH I FALENICKICH

OTWOCK
17 sierpnia (czwartek), godz. 18.00
NIEZWYKŁE PRZYGODY RODZINY DOKTORA PRZYGODY
Spotkanie z Karen Kirsten z Bostonu (USA), praprawnuczką Józefa Przygody, który w 1895 r. założył pierwszy w Otwocku „zakład leczniczy dyjetetyczno-hygieniczny dla Izraelitów” przy ul. Warszawskiej 5.
W historii rodziny Przygodów przeplatają się: wizja i przedsiębiorczość, szczęście i tragedie, podłość i szlachetność, zdrajcy i Sprawiedliwi. Karen Kirsten przygotowuje książkę o losach rodziny. Będzie to jej pierwsze publiczne spotkanie z mieszkańcami Otwocka.
Teatr Miejski, ul. Armii Krajowej 4

18 sierpnia (piątek), godz. 18.30
SPACER PO NIEISTNIEJĄCYM MIEŚCIE – ŚLADAMI OTWOCKIEGO GETTA.
W ramach spaceru m.in.: pod budynkiem sanatorium Przygody posłuchamy jego praprawnuczki, a pod domem Perechodnika przeczytamy jego wspomnienia.
Prowadzą Zbigniew Nosowski (przewodniczący Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich) i Sebastian Rakowski (prezes Towarzystwa Przyjaciół Otwocka).
Rozpoczęcie na dworcu kolejowym

19 sierpnia (sobota), godz. 18.00
PERECHODNIK WRACA DO OTWOCKA.
Teatr Miejski, ul. Armii Krajowej 4 (bilety)
„Wbrew swojej woli” – spektakl Grupy Supermarket oparty m.in. o „Spowiedź” Calka Perechodnika, poruszające wspomnienia mieszkańca Otwocka, żydowskiego policjanta w tutejszym getcie.
Słowa Perechodnika zabrzmią w Otwocku w szczególnym miejscu i szczególnym czasie. Spektakl będzie prezentowany w otwockim Teatrze Miejskim im. Stefana Jaracza, czyli w budynku przedwojennego kina „Oaza” należącego do żony Perechodnika. Tego dnia przypadnie rocznica zagłady otwockich Żydów. 19 sierpnia 1942 r. Perechodnik bezradnie patrzył, jak do bydlęcego wagonu wsiadają jego ukochane żona i dwuletnia córeczka.
BILETY DO NABYCIA w kasie Teatru Miejskiego w cenie 40/45 zł.
Więcej szczegółów: http://bit.do/Perechodnik

20 sierpnia (niedziela). godz. 17.00
MARSZ PAMIĘCI I MODLITWY w 75. rocznicę zagłady otwockich Żydów.
Rozpoczęcie na rampie kolejowej

FALENICA
20 sierpnia 2017 r. (niedziela), godz. 19.30
CEREMONIA ROCZNICOWA – przy pomniku upamiętniającym zagładę Żydów Falenicy, ul. Patriotów róg Frenkla.

20 sierpnia 2017 r. (niedziela), ok. godz. 20.00
Projekcja filmu dokumentalnego „PORTRECISTA”, reż. Ireneusz Dobrowolski (wstęp wolny). 
Jest to historia Wilhelma Brasse, przedwojennego fotografa-portrecisty, który w jednym z pierwszych transportów trafił do Auschwitz. Pod nadzorem SS prowadził tam fotograficzną dokumentację obozu aż do jego wyzwolenia. Po wojnie Brasse nigdy już nie wziął do ręki aparatu fotograficznego. 
Po projekcji dyskusja z twórcami filmu. 
Kinokawiarnia Stacja Falenica, ul. Patriotów 44A 

23 sierpnia 2017 r. (środa), godz. 19,00 
Koncert zespołu BESTER QUARTET (wstęp wolny). 
Zespół założony został w 1997 roku jako The Cracow Klezmer Band. Dziś jest to światowej sławy grupa znakomitych muzyków grających utwory o szerokim przekroju stylistycznym, w którym zasymilowane zostały wybrane elementy muzyki klasycznej, jazzowej, awangardowej oraz dokonania współczesnej kameralistyki, gdzie fundamentem do budowania niepowtarzalnych form instrumentalnych jest improwizacja.
Kinokawiarnia Stacja Falenica, ul. Patriotów 44A

ORGANIZATORZY:
Społeczny Komitet Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich
Towarzystwo Przyjaciół Otwocka
Fundacja Ochrony Dziedzictwa Kulturowego
Komitet Upamiętnienia Zagłady Gett w Falenicy i Rembertowie
Europejski Instytut Kultury Fundacja

PARTNERZY:
Otwockie Centrum Kultury
Urząd Dzielnicy Wawer m. st. Warszawy
Kinokawiarnia „Stacja Falenica”
Fundacja Ner-Tamid Wieczne Światło
Świdermajer.info
„Więź”
Polska Rada Chrześcijan i Żydów

PATRONAT HONOROWY:
Prezydent Otwocka Zbigniew Szczepaniak

————————–

19 sierpnia 1942 r. hitlerowcy wywieźli z Otwocka do obozu zagłady w Treblince 8-10 tysięcy Żydów (ok. połowy mieszkańców miasta). Wcześniej mieszkali oni na terenie Otwocka i Karczewa, byli to także kuracjusze tutejszych sanatoriów i szpitali. Prawdopodobnie następnego dnia zostali oni zamordowani w komorach gazowych obozu w Treblince.
Jednocześnie niektórych Żydów Niemcy rozstrzeliwali na miejscu – 19 sierpnia w lesie przy ul. Reymonta zginęło ok. 600 osób. Rozstrzeliwania kontynuowano w sierpniu i wrześniu. Łącznie zastrzelono tam ok. 2000 osób, które zdołały ukryć się przed transportem śmierci. Od sierpnia 1949 r. w miejscu ich pochówku stoi kamień pamięci, odnowiony w roku 2012.
Żydzi stanowili przed wojną ok. 60% mieszkańców Otwocka. Urządzone tu przez Niemców getto było drugim pod względem wielkości w dystrykcie warszawskim, największym w naszym rejonie po wschodniej stronie Wisły. Żaden inny dzień nie zmienił historii Otwocka tak bardzo jak ten.

20 sierpnia 1942 r., w dzień po inicjującej zbrodnicze dzieło „likwidacji getta” w Otwocku, hitlerowcy uczynili to samo z gettem w Falenicy. Sześć i pół tysiąca jego mieszkańców załadowano do wysypanych niegaszonym wapnem bydlęcych wagonów i wywieziono do obozu zagłady w Treblince.
Razem z nimi pojechało na śmierć w komorach gazowych półtora tysiąca Żydów z getta w Rembertowie, których tego samego dnia przepędzono na rampę kolejową w Falenicy. Trasa piętnastokilometrowego marszu znaczona była ciałami tych, co nie mieli siły iść w upale i bez wody.

Dzień później, w podobny sposób, zlikwidowano getto w Mińsku Mazowieckim. 26 sierpnia hitlerowcy przystąpili do mordowania żydowskich więźniów obozu pracy w Karczewie. Akcja dobijania resztek Żydów linii otwockiej trwała aż do wiosny. W maju 1943 r. wysadzono w powietrze barak w tartaku Najwera, z uwięzionymi w nim ostatnimi Żydami falenickimi.
Tak znikła z naszych miejscowości społeczność żydowska, lokalna społeczność obywateli Rzeczypospolitej.
autorka opracowania: Jolanta Pełka